İçeriğe geç

800 yıllık “Turkey” olur mu “Türkiye”?

-English abstract below-

Genellikle doğruları söyleyip sürekli onların tam tersini yapan Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı yeni bir girişim başlatmış. Bundan böyle İngilizce devlet yazışmalarında “Turkey” değil, “Türkiye” yazılacakmış. Ayrıca, en tepeden bir talimatla diğer devlet kurumlarından da aynı şeyi yapmaları istenmiş.

Ben daha önce çeşitli kesimler tarafından üç dört kez benzer girişimlerde bulunulduğunu hatırlıyorum. Onlar sivil ve ticari kuruluşlardı. Bir şey çıkmadı. Sanırım ilk kez devletin en tepesinden böyle bir şey isteniyor.

Bu sefer tutar mı? Emin değilim. Evet, rejimle birlikte devletin adı değişebilir. Örnekleri vardır. Ama ülkemizin adının kolay kolay değişeceğini sanmıyorum.

Bence, iki kuşak sonra da İngilizce konuşanlar ülkemizden “Turkey” diye söz edecekler.

AMERİKALI KUŞ

Türkiye yeni zuhur etmiş bir ülke değil. “Turkey”, İngilizce konuşanlar için 800 yıl kadar önce “Türklerin yaşadığı yer” anlamına üretilmiş. Türkler derken yalnızca ırk, dil, değil, kültür ve inanç da hesaba katılmış. Bu topraklarda yaşayan tüm insanların ülkesinin adı olmuş “Turkey”!

Üstelik bunun “hindi” dediğimiz kuşla hiçbir ilgisi yok.

O kuşun Türkiye ile bir ilgisi olmadığı gibi. O kuş halis muhlis bir Amerikalı!

Avrupalılar onu ilk kez 16. Yüzyıl’da yeni kıtada görmüşler, Türkiye’de gördükleri bir kuşa benzetip. “Türkiye tavuğu” anlamında “Turkey” demişler.

Evet, bizim “hindi”, İngilizce konuşanların “Turkey” dedikleri kuş, kuşların en Amerikalısıdır. Bir çeşit milli kuştur. Her yıl Şükran Günü’nde sofraları şereflendirir.

Ama komplekse kapılmaya ne gerek var? Bırakın o sorunu, ad hırsızı kuş düşünsün. Ya da, onu milli kuş ilan edenler…

Biz de Hindistan’ın ya da Mısır’ın adını mı değiştiriyor muyuz?

BİR TEKERLEME

Amerika’da çocuklar birbirlerine şöyle bir tekerleme söyleyip gülerler:

“When hungry, find a turkey, put grease on it, and serve it in china.”

Bu “hungry”, Hungary, yani Macaristan; “grease”, Greece yani Yunanistan; “china” porselen, yani Çin; Turkey de hindi, yani biziz.

Ne yapacaksınız, 800 yıldır Turkey yazan İngilizce kitapları mı değiştireceksiniz? Türkiye’nin adının Troya ile bağlantılı olduğunu ve Priamos’un torunu Turkus’tan geldiğini iddia eden Orta Çağ tarihçilerinin yazdıklarını mı düzelteceksiniz?

Ben önceki değiştirme girişimlerinde de şöyle demiştim:

“Bize ne! Bırakın isim hırsızı Amerikan kuşu kendi adını değiştirsin!”

KOMPLEKSE GEREK YOK

Biraz daha ciddi konuşacak olursak, “Turkey” geri zekalı bir kuş adı değildir, 800 yıldır kullanılan özgün bir coğrafi/tarihi terimdir. “Turkey”, Türkiye’den büyüktür. Fatih zamanında da, İkinci Abdülhamid zamanında da, Atatürk zamanında da buraların İngilizce adı “Turkey” idi.

Sonradan görülme bir kuş yüzünden komplekse kapılıp isim değiştirmek, derinliği olan bir ülkeye yakışmaz.

Ha, bu girişim devletin bir imaj sorunu olduğunun itirafı ise bir şey demem. Doğrudur, özellikle insan hakları alanında devleti yönetenlerin yaptıkları yanlışlar yüzünden ciddi bir imaj sorunu oluşmuştur.

Ama onu düzeltmenin yolu, kabahati gariban Amerikan kuşuna atmaktan geçmez. Çağın uygarlık ölçütlerini hatırlayıp uygulamaktan geçer!

ABSTRACT

The Presidential Communications Office has decreed that the word “Türkiye” should be used instead of “Turkey” in English correspondence and titles. There were other efforts in this direction initiated by NGO’s and commercial organizations earlier, but to little avail. This is the first official attempt. Will it be any different? I doubt it. “Turkey” has been used for more than 800 years in reference to the region, mainly Anatolia, where the Turks have lived. It has nothing to do with the American bird which was discovered much later and named after Turkey. If the goal of this attempt is to change Turkey’s damaged international image, they should start with the substance and not expect much from an irrational and a historical name change.

Paylaş:

3 Yorum

  1. Belgin Akaltan Belgin Akaltan

    Çok güzel yazı. Daha önceki denemelerde, “Türkiye” yazarken kullanılan “ü” harfi ve okunuşunun İngilizce diline uygun olmadığı söylenmişti. Yerine “Turkia” önerilmişti.

    • İlker İlker

      Kaleminize (klavyenize!) sağlık Haluk Bey. Her yazınızı okuyorum. Her birine de yerli yersiz yorum yazmak istemiyorum.

      Öyle bir dönemden geçiyoruz ki, insanın bazen konuşmalardan, sözüm ona yazılardan, sosyal medya atışmalarından, kıymeti kendinden menkul “influencer”lardan içi daralıyor, ruhu yoruluyor. Böyle zamanlarda sizin yazılarınız bana çok iyi geliyor, hep kendine özgün geleceğe dönük bir perspektifle insanın içine hafif bir aydınlık, bir enerji veriyorsunuz. Teşekkür ve sevgiyle.

  2. Esra Ustaomer Esra Ustaomer

    Ben hindinin Asya topraklarından gittiğini sanıyordum🤔Avrupalılar bizim topraklarımızdan geldiğini düşünerek Turkey demişler,bizde Hindistan’dan geldiğini düşünerek Hindistan demişiz gibi bir kanım vardı🤔

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir