-English abstract at the bottom-
Savaşta ilk zayiatın “hakikat” olduğu öteden beri söylenir. Gerçekten savaş sansür getirir, olgular saklanır ya da “düşman”a zarar verecek şekilde bozulur, çarpıtılır.
Hakikat’in ortaya çıkması bazen on yıllar alır. İkinci Dünya Savaşı hakkında hala yeni şeyler öğreniyoruz.
Putin’in Ukrayna’ya girmesiyle başlayan son savaşta durum eskisinden de karışık. Bu savaşa tarihin ilk ‘hakikat-sonrası’ (post-truth) savaşı diyebiliriz. Çok kullanılan iletişim araçlarının başında sosyal medya mecraları geliyor. Facebook, Twitter, Instagram, TikTok benzerleri ve karşıtlarıyla.
Gizli servisler, troller, botlar, casuslar fazla mesai yapıyor.
SAVAŞLAR VE ARAÇLAR
Egemen iletişim araçları savaşlara da damgalarını basarlar:
Derler ki, komik jest ve mimikleri olan Hitler televizyon çağında yükselemezdi; televizyon, ABD’nin Vietnam’daki yenilgisinin nedenlerinden biridir; yerinden canlı yayın gösterisiyle Körfez Savaşı CNN’in Savaşı olmuştur; Arap ülkelerindeki büyük kalkışma Twitter sayesinde kabarmıştır…
Bu kez Ukrayna’da taraflar, yani Rusya ile ABD dijital iletişim teknolojileri ile kapışıyorlar. Bunların damgasını vurduğu son on yıl, “hakikat sonrası” (post-truth) dönemi olarak biliniyor. Olguların değil, algıların öne geçtiği, gerçeklerin profesyonelce eğilip büküldüğü, yalanların, uydurmaların çoğaltılıp dijital mecralarla yayıldığı bir dönem…
Ukrayna halkı şu anda yalnızca bomba değil, yalan haber yağmuru altında.
Rusların trol fabrikatörü olduğu biliniyor; Amerika, doğrulara değil tıklamalara adanmış sosyal medya şirketlerinin patronu…
Savaşın baş hedefi Kiev’de yaşayanların bile ne olup gittiğini tam olarak anlayamadığı söyleniyor. Çünkü orada yarı yalanlarla yarım doğrular kafa kafaya tokuşmakta.
Son yıllarda sık sık sözünü ettiğim Şaşkınlık Çağı’nın bir görünümü bu da.
VARSAYIMLAR ÇÖKTÜ
İfade özgürlüğünü savunan Aydınlanma döneminin düşünürleri savlarını iki varsayım üzerine bina etmişlerdi: insan aklı ve doğru bilgi.
John Milton, kendinden emin, şöyle yazmıştı: “Bırakın doğru ile yanlış er meydanında kapışsın! Er geç kazanan doğrular olacaktır!”
Şimdi insanlar sormaktalar; “Peki ama doğru nasıl bir şeydi?”
ABSTRACT
In addition to the military conflict, an information war is raging in Ukraine. This war is not between, the truth and its opposite, but between half-truths and half-lies. People find it difficult to understand what is going on right in front of their eyes because of fake news, disinformation and lies. This is another manifestation of the Age of Post-Truth.
What people worry about is not what is fake news or half truth. They get up in the morning as usual, hear a deafening sound then the explosion of a bomb on their 27th floor high rise apartment and their toddler covered in blood and parents themselves badly injured, if not dead. Why? Because some freak insists his form of government is better for the people than the other one and to prove once again to the world this crippled theory he attacks that 27th floor, notwithstanding the beautiful blond women of his “great” regime have been leaving their toddlers home to earn any/better money to raise them by means of selling their sex. If that isn’t the absolute bottom of the barrel human tragedy of all times continuing for the past 40 years and still going strong, I don’t know wat is. I have deeper ideas but this tops it all, in my view.
Where there is a will, there is a way.